Złość jest trudnym uczuciem. My dorośli często sobie z nią nie radzimy, a co dopiero dzieci. Chcemy ją jak najszybciej przegonić, usunąć i zapomnieć. Czy słusznie? Złość jest jedną z podstawowych, równie ważnych uczuć, takich jak szczęście, smutek, poczucie winy… Jest nam potrzebna, jak każda emocja. Wystarczy zatrzymać się na chwilę i wsłuchać, w to co ma nam do powiedzenia lub do wykrzyczenia! Złość mówi czego potrzebujemy, oczekujemy i z czym się nie zgadzamy. Bez niej ciężko byłoby nam zrozumieć w pełni siebie. Dzieci „pięknie” pokazują emocje złości. Nie mają jeszcze barier, więc wszystkie formy są dozwolone – kładzenie się na podłodze, walenie w rzeczy, rozrzucanie zabawek, krzyczenie itd. My dorośli zazwyczaj bardziej się hamujemy .

Okiem psychologa

Układ nerwowy dzieci dopiero się kształtuje, podobnie jak rozumienie społeczne i emocjonalne. Zatem mają prawo być bardziej pobudliwe, impulsywne i mniej cierpliwe. Również gospodarka hormonalna się reguluje, więc procesy hamowania jeszcze nie działają, tak jak u dorosłych ludzi. Dodatkowo ograniczone jest pełne rozumienie sytuacji, uwaga jest bardziej krótkoterminowa i skoncentrowana na tym co jest tu i teraz. Dlatego dzieciom ciężko odraczać pragnienia i oczekiwania. Intensywność oraz długość przeżywania złości również uwarunkowana jest czynnikami środowiskowymi, takimi jak atmosfera domowa, przedszkolna, szkolna, zmiany w życiu (rodzeństwo, dom, rozwód) oraz wzorcami zachowań przekazywanymi przez rodziców.

W jaki sposób nauczyć dziecko radzenia sobie ze złością?

Pokazuj jak sama sobie z nią radzisz

My rodzice modelujemy u naszych dzieci wiele zachowań, reakcji i postaw. Pociechy bacznie nas obserwują i chętnie naśladują. Ciężko być królową „zen” i chodzącą oazą spokoju, ale możesz bardziej świadomie reagować przy dziecku. Postaraj się przypomnieć sobie trzy sytuacje, w których okazałaś emocje złości, w obecności dziecka. Spróbuj wychwycić ogólną reakcje, jak ona wyglądała, co konkretnie robiłaś i mówiłaś. Postaraj się w kolejnej sytuacji, zanim zareagujesz zbyt gwałtownie, wziąć dwa głębokie oddechy. Okazywanie rzeczywistych uczuć przy dziecku jest bardzo ważne. Nie chodzi o to, by widziało Cię ciągle uśmiechniętą i zrelaksowaną. Jednak ważne, aby w twojej ocenie obserwowało okazywanie złości i radzenie sobie z nią, takie jakiego chcesz go nauczyć.

Porozmawiaj o złości, gdy jej nie ma

Spróbuj porozmawiać z dzieckiem na temat emocji złości. Zrób to wtedy, gdy panuje spokojna, przyjazna atmosfera, sprzyjająca otwartości i zaufaniu. Możecie wykorzystać do tego przeszłe doświadczenia, bajki, bajki terapeutyczne (lista bajek będzie dostępna w infografice na fanpagu Facebook), filmy, odgrywanie scenek w zabawie, rysunek, emocjonalne kalambury itp. Pomóż dziecku zrozumieć, co wtedy czuje w ciele, o czym myśli i jak reaguje. Zapytaj dziecka, czy czuje się dobrze, gdy okazuje złość w taki sposób. Wyjaśnij, że złość jest trudną, ale potrzebną emocją. Zaproponuj, że nauczysz je radzenia sobie z tym uczuciem lub w poważniejszej sytuacji zaoferujesz pomoc specjalisty.

Porozmawiaj o złości, gdy już jest

W sytuacji, gdy twoje dziecko wyraża złość, postaraj się okazać wobec jego uczuć akceptację i zrozumienie. Nawet jeśli uważasz, że uczucie to jest bezpodstawne lub nadmiarowe. Pamiętaj, że każdy indywidualnie odczuwa emocje. Kieruj do dziecka komunikaty o treści np. Widzę, że czujesz złość, jest to zrozumiałe, pamiętaj, że jestem obok. Czujesz złość, masz do tego prawo/to zrozumiałe, jak ochłoniesz to porozmawiamy. Musi cię to złościć, to zrozumiałe, jak będziesz chciał porozmawiać to jestem. Czujesz złość, masz do tego prawo/to zrozumiałe, pamiętaj, że możesz skorzystać z kącika spokoju/strefy chillout. U młodszych dzieci można powiedzieć: Denerwujesz się, wiem, że ci ciężko, chodź potupiemy będzie ci lepiej. Można również nazwać żartobliwie złość np. Panią czepialską, królową lodu itp.

Stwórz kącik spokoju/strefę chillout

1. Wybierzcie w domu miejsce, w którym dziecko będzie mogło się odprężyć/odreagować emocje.
2. Każdego dnia wprowadzajcie do kącika nową metodę relaksu/odreagowania emocji np.:

• Gniecenie gazet w kulkę i wrzucanie do kartonu (karton można dowolnie nazwać, ozdobić, kulki mogą być płomieniami a karton gaszącą wodą – ogranicza was tylko wyobraźnia)

• Darcie gazet

• Rzucanie z całej siły skarpetek do kartonu

• Ściskanie/ugniatanie ciastoliny (rozluźnianie mięśni)

• Słuchanie spokojnej muzyki

• Szybkie, mocne wytupywanie złości na macie z odrysowanymi stopami (można kupić gotową matę)

• Rysowanie swojej złości i podarcie kartki lub narysowanie, jak się z nią rozprawiam (np. wulkan zalany wodą, balon przebity igłą, ryczący lew itd.)

• Przytulenie się do dużej przytulanki np. wróżki pochłaniającej złość, misia tulisia, dinozaura pochłaniającego złość

• Schowanie się w namiocie tipi lub w klasycznej kryjówce pod kocem

• Głębokie oddychanie (wdech nosem, brzuch napełnia się jak balon, wydech ustami, z balona schodzi powietrze)

Mamine TIPY

W jaki sposób nauczyć dziecko radzenia sobie ze złością?

• Pokazuj jak sama sobie z nią radzisz
• Porozmawiaj z dzieckiem o złości
• Oswójcie i zaakceptujcie złość
• Stwórzcie kącik spokoju/strefę chillout

Bądźmy bliżej dziecka,
Adrianna – mama psycholog

Niniejszy artykuł jest wyłącznie wstępem do omawianej tematyki i nie stanowi oraz nie zastąpi profesjonalnej porady psychologicznej. Każdy przypadek, należy rozpatrywać indywidualnie, dlatego w razie potrzeby – zapraszam do konsultacji.