Mobbing w szkole jest zjawiskiem powszechnym. Jego stopień nasilenia zależy od wielu czynników m.in. polityki szkoły, wartości obowiązujących w klasie, reakcji nauczycieli oraz środowiska pozaszkolnego uczniów. Nękanie, dotyczy zarówno chłopców, jak i dziewczynek.

Okiem psychologa

Istnieje kilka rodzajów mobbingu: postać fizyczna (bicie osoby, niszczenie jej rzeczy), werbalna (szydzenie, ubliżanie, drwiny, groźby), wykluczenie społeczne (z zabaw, projektów grupowych, zespołów sportowych), pośrednia i inne formy relacyjne (rozpowszechnianie plotek, namawianie innych, by nie zadawali się z tą osobą), w cyberprzestrzeni (za pomocą nowych technologii, sms-ów, komunikatorów internetowych, portali społecznych).

Jak dziecko może stać się ofiarą?

Dzieci o niższym statusie socjometrycznym (mniej lubiane) w grupie rówieśniczej, o słabych kompetencjach społecznych, mało asertywne – mogą być narażone na doświadczenie mobbingu. Dodatkowo zwiększa ryzyko gorsza sytuacja materialna, jak również wychowywanie się w trudnym, niesprzyjającym bezpiecznemu rozwojowi środowisku.

Jak dziecko może stać się sprawcą mobbingu tzw. mobberem?

Dzieci, które mają zaburzoną relację z rodzicami opierającą się na unikaniu (m.in. małej dostępności rodzica, postrzegania dziecka za obowiązek, niereagowania adekwatnego na jego potrzeby emocjonalne) lub stylu autorytarnym, w którym rodzic jest bardzo wymagający wobec swojej pociechy, krytykujący i nie pozwalający na wyrażanie niezależności oraz indywidualności przez dziecko. Młody człowiek, który ma problemy z związku z rodzicem, będzie zachowywał się w innych kontaktach społecznych lękliwie, niepewnie, wrogo i agresywnie. Rodzice unikający zwiększają również ryzyko bycia ofiarą u swoich dzieci.

Jak uchronić dziecko?

Buduj z dzieckiem relację opartą na poczuciu bezpieczeństwa, zaufaniu, przewidywalności, adekwatnym reagowaniu na jego potrzeby emocjonalne, wyrażaniu zrozumienia, akceptacji dla jego uczuć, pragnień oraz jego osobistych preferencji. Wzmacniaj u dziecka wiarę we własne możliwości poprzez pochwały, kreowanie samodzielności, poczucia sprawstwa i umiejętności decydowania o sobie oraz ponoszenia odpowiedzialności za swoje czyny. Pielęgnuj relacje społeczne dziecka umożliwiając mu ich pogłębianie i doświadczanie na różnych płaszczyznach (szkolnych i pozaszkolnych).

Jeśli dziecko jest ofiarą mobbingu

• Niezwłocznie zgłoś sytuacje psychologowi/pedagogowi szkolnemu.
• Zapisz je na grupowe zajęcia socjoterapeutyczne, gdzie nauczy się funkcjonować w grupie i poszerzy kompetencje społeczne. Wówczas potrzebne są również zajęcia z psychologiem, w celu rozwoju umiejętności radzenia sobie z emocjami.
• Buduj bliską relację z dzieckiem, która powinna być głównym źródłem poczucia bezpieczeństwa. Bądź otwarta na rozmowy i aktywne słuchanie. Spędzaj z dzieckiem czas wolny od obowiązków więcej w artykule https://oczami-dziecka.pl/?p=229.

Jeśli dziecko jest mobberem

• Niezwłocznie zgłoś sytuacje psychologowi/pedagogowi szkolnemu.
• Zapisz dziecko na indywidualne zajęcia z psychologiem rozwijające dojrzałość społeczno-emocjonalną.
• Rozwijaj u dziecka empatię poprzez częste rozmowy na temat relacji i emocji innych ludzi nazywając własne uczucia, szukając przykładów w codzienności, obejrzanych bajkach, filmach, przeczytanych książkach. Zachęcaj do pomagania innym.
• Rozważ, czy relacje rodzinne mogą wpływać na odreagowywanie trudnych emocji w szkole, jeśli tak sięgnij po profesjonalną pomoc.

Bądźmy bliżej dziecka,
Adrianna Bzymek – psycholog

Niniejszy artykuł jest wyłącznie wstępem do omawianej tematyki i nie stanowi oraz nie zastąpi profesjonalnej porady psychologicznej. Każdy przypadek, należy rozpatrywać indywidualnie, dlatego w razie potrzeby – zapraszam do konsultacji.