Zaczynamy żyć w kraju, w którym jest coraz większa wielokulturowość. Można zaryzykować stwierdzenie, że jest to dla nas ciągle coś nowego i nie do końca rodzice oraz nauczyciele byli na tą zmianę przygotowani. W mojej opinii różnorodność kultur daje dużo dobrego, otwiera nas na nowe, poszerza horyzonty, urozmaica życie… Jak uczyć dzieci tolerancji?

Okiem psychologa

Tolerancja oznacza szacunek dla czyichś poglądów, upodobań, wyglądu – różniących się od własnych. Nie oznacza to konieczności lubienia oraz kochania wszystkiego i wszystkich w równym stopniu. Chodzi o szacunek i akceptację. Bycia tolerancyjnym powinniśmy uczyć nasze dzieci od najmłodszych lat, aby postawa ta, była naturalna i utrwalona.

Jak uczyć dzieci tolerancji?

1 Zacznij od siebie .

Czy możesz z ręką na sercu powiedzieć o sobie, że jesteś osobą tolerancyjną? Czy zdarza ci się oceniać inne kultury i się do nich dystansować? Czy mówisz przy dziecku negatywne komentarze na temat innych narodowości? A może nie mając złych intencji zdarza ci się w prześmiewczy sposób o nich mówić? Pamiętaj, że dziecko w dużym stopniu uczy się przez tzw. „modelowanie”, czyli naśladowanie tego co robisz i mówisz. Dlatego pierwszym krokiem do nauki tolerancji powinna być twoja normalna, pozytywna reakcja na inne kultury. Dlatego wykorzystuj każdą okazję do tego, aby pokazać dziecku swoją postawę – na wakacjach, w parku, na placu zabaw, podczas wydarzeń kulturalnych. Otwórz się na kontakt, nawiąż niezobowiązującą rozmowę, obdarz drugą osobę uśmiechem lub wykonaj drobny, miły gest taki jak podzielenie się zabawką, podanie piłki.

2. Zacznij od najmłodszych lat .

Postaraj się wyposażyć dziecko, w książeczkę, w której będą osoby o odmiennych rysach twarzy i kolorze skóry. Ważne, aby dziecko oswajać z odmiennością. My mamy książeczki „Seria Mały Chłopiec” Milie Beaumont, Nathalie Belineau, w których są osoby o różnych narodowościach. Opowiadając dziecku o przygodach bohaterów istotne, aby nie przykuwać specjalnej uwagi do inności, tylko mówić o wszystkich postaciach tak samo np. Tutaj Pan kieruje dźwigiem, a ten Pan wbija gwoździe. Zachęcam również do podarowania dziecku lalki o innych rysach twarzy/kolorze skóry. Dziecko, któremu będzie prezentowana różnorodność, jako coś normalnego, będzie miało przekonanie, że jest to naturalne i gdy spotka osobę o odmiennym wyglądzie zareaguje pozytywnie/neutralnie. Oczywiście zdarza się w naszym kraju, że malutkie dzieci widząc osobę ciemnoskórą mogą zareagować lękiem (tak miał mój synek), ponieważ jest to dla nich coś nieznanego. Jednak najważniejsze, jak ty jako rodzic zachowasz się w takiej sytuacji. Wyraź swoją postawą spokój, wytłumacz dziecku kim jest ta osoba np. To jest mama innego dziecka/ To pani która prowadzi samochód, jeśli to możliwe nawiąż z tą osobą pozytywny kontakt. Jeśli jest ku temu okazja – zaproponuj wspólną zabawę z dzieckiem z innej narodowości.

3. Dzieci przedszkolne.

W tym wieku zachęcam, aby wykorzystywać książki i zabawy, w celu prezentowania dziecku różnorodności wśród ludzi, np. pomocne mogą być kolorowanki i ćwiczenia edukacyjne pt. „Dookoła świata. Poznaję ludzi” wyd. Wilga. Dodatkowo pokazuj dziecku zdjęcia przedstawiające bawiące się dzieci oraz rodziny z różnych kultur. W międzyczasie warto opowiedzieć dzieciom, czym ciekawym wyróżnia się ta kultura np. Eskimosi mają Iglo, W Tajlandii dzieci mogą mieć kontakt ze słoniami, w Japonii śpią bez łóżek, Kubańczycy kochają taniec, w Afryce porozumiewają się kilkoma językami, na Ukrainie mają smaczną kuchnię. Od waszej kreatywności zależy, jak wykorzystacie swoją wiedzę w zabawach . W sytuacji możliwości spędzenia czasu z osobą z innej narodowości warto postępować tak jak pisałam w przypadku dziecka młodszego.

4. Dzieci i młodzież szkolna .

Jeśli zrobiliście dobry „fundament tolerancji” na wcześniejszych etapach rozwoju, to obecnie powinna się rozwijać względnie samoistnie. Jednak warto dalej ją pielęgnować poprzez dostęp do literatury, muzyki i kinematografii zagranicznej, jak również zapisywanie dziecka na różnego rodzaju zajęcia dodatkowe, gdzie może poznać osoby z poza codziennego otoczenia. Jeśli twoje dziecko ma kontakt z osobą z innej narodowości np. w klasie, to zainteresuj się tym bardziej. Zapytaj jakie ma z nim/nią relacje. Czy lubi tą osobę? A jeśli nie, to skąd ta antypatia? Upewnij się, czy twoje dziecko na pewno próbowało spędzać czas z tą osobą, zrobiło coś wspólnie, rozmawiało z nią. Miej pewność, że niechęć nie wynika z różnic kulturowych. W takim przypadku twoim zadaniem jest pogłębić wiedzę twojego dziecka o to, skąd pochodzą takie zachowania u kolegi/koleżanki. Bowiem różnice kulturowe mogą być błędnie interpretowane, jako brak uprzejmości, chłód emocjonalny, zbytnia pewność siebie itd. Naucz swojego dziecka postawy otwartej na nowe kontakty i podchodzenia do świeżo poznanych osób z tzw. „czystą kartą” – bez powierzchownych ocen i krytyki.

Bądźmy bliżej dziecka,
Adrianna – mama psycholog

Niniejszy artykuł jest wyłącznie wstępem do omawianej tematyki i nie stanowi oraz nie zastąpi profesjonalnej porady psychologicznej. Każdy przypadek, należy rozpatrywać indywidualnie, dlatego w razie potrzeby – zapraszam do konsultacji.