Jeśli twoje dziecko – denerwuje się przy niepowodzeniach, wycofuje się lub nie podejmuje działania, jest niepewne, ma kłopot z podejmowaniem decyzji, często reaguje płaczem, ulega w grupie rówieśniczej – istnieje duże prawdopodobieństwo, że ma kłopoty z samooceną.

Okiem psychologa

U dzieci i młodzieży wiele problemów generuje niska samoocena. Wiara we własne możliwości wpływa na motywację do nauki, relacje rówieśnicze, radzenie sobie z trudnościami, rozwiązywanie problemów, zaradność i wiele innych. Samoocena może być niska, wysoka lub chwiejna. Kształtują ją indywidualne predyspozycje, środowisko, w którym przebywa dziecko (rodzinne, przedszkolne, szkolne). Wiarę we własne możliwości należy wzmacniać, ponieważ dzięki niej dzieci i nastolatkowie dążą do ciągłego rozwoju na wszystkich życiowych płaszczyznach.

Jak budować wiarę we własne możliwości w domu?

Zachęcam do tego, aby już od najmłodszych lat wspierać u dziecka samodzielność i zaradność adekwatnie do wieku. Oznacza to pozwalanie córce/synowi na próbowanie nowych umiejętności na miarę możliwości. Ważne, aby wytworzyć przestrzeń do nauki i popełniania błędów, które są naturalne w procesie uczenia się. Warto wzmacniać pociechę poprzez pochwały słowne za nawet drobne postępy i sukcesy. Angażuj również dziecko w wypełnianie domowych obowiązków – poszerzysz tym jego odpowiedzialność oraz umiejętność współpracy, które zaprocentują w funkcjonowaniu w grupie rówieśniczej oraz radzeniu sobie z obowiązkami szkolnymi.

Jak chwalić dziecko?

Na samoocenę korzystnie wpływa podkreślanie tego, co dziecko wie i potrafi. Ważne, aby konkretnie nazywać umiejętności np. Potrafisz świetnie układać puzzle/ Umiesz płynnie czytać/ Bardzo zręcznie łapiesz piłkę/ Jesteś dobrym obserwatorem. Pochwały ogólne, bezosobowe słabiej oddziałują na samoocenę, oto kilka przykładów: Jak tu pięknie posprzątanie – zamiast – Franio bardzo ładnie posprzątałeś pokój/ Udało się – zamiast – Franio bardzo zręcznie złapałeś piłkę, brawo.

Zachęcaj do podejmowania decyzji

Rodzice często „odciążają” dzieci od podejmowania decyzji. Zachęcam, aby umożliwiać im wybór, w sprawach ich dotyczących np. ubioru, jedzenia, czasu wolnego, pory nauki. Podejmowanie decyzji uczy odpowiedzialności za siebie i poczucia sprawstwa. Dzieci, u których wspierana jest decyzyjność są pewniejsze siebie oraz bardziej zaradne.

Unikaj wyręczania

Nadopiekuńczość może wyrządzić dużo złego o czym pisałam tutaj https://oczami-dziecka.pl/?p=284. Rodzice wyręczają, bo wierzą, że tym pomagają dziecku lub z wygody, ponieważ pewne rzeczy zrobią szybciej. Wówczas dzieci z opóźnieniem lub wcale nie osiągają umiejętności i wiedzy na poziomie swojego wieku. Częstym zjawiskiem jest odrabianie zadań domowych za dzieci lub usprawiedliwianie ich niezrobienia. Takie postępowanie uczy unikania odpowiedzialności za swoje czyny, decyzje, rozleniwia i wpływa negatywnie na dalszą motywację do działania, nauki. Również ważne, aby uczyć dzieci rozwiązywania problemów o czym więcej pisałam tutaj https://oczami-dziecka.pl/?p=405.

Wzmacniaj relacje społeczne

Zachęcaj dziecko do poszerzania kontaktów społecznych oraz budowania głębokich relacji. Zabieraj pociechę w różne miejsca z atrakcjami dla dzieci. Zapisuj ( w umiarze) na dodatkowe, wybrane przez dziecko zajęcia, zgodne z jego zainteresowaniami, dzięki którym może się rozwijać i budować pozytywny obraz siebie. Dodatkowo w takich miejscach dzieci mają szansę na wzmacnianie swoich kompetencji społecznych oraz na nawiązywanie nowych relacji rówieśniczych. Inicjuj spotkania pozaszkolne dziecka z koleżankami i kolegami, pomoże mu to nawiązać głębokie przyjaźnie.

Rozwijaj rozumienie emocji

W domach, w których rodzina często rozmawia na temat emocji, dzieci lepiej je rozumieją i potrafią sobie z nimi poradzić. Dlatego zachęcam do otwartego nazywania uczuć, rozmów na temat ich przyczyn i sposobów radzenia sobie z nimi. Pisałam na ten temat m.in. tutaj https://oczami-dziecka.pl/?p=186. Czytanie książek również wpływa na inteligencję emocjonalną. Dzieci dobrze rozwinięte w tym obszarze lepiej kontrolują swoje emocje, zachowania, czują większe bezpieczeństwo, lepsze rozumienie siebie i innych oraz są bardziej lubiane w grupie rówieśniczej.

Bądźmy bliżej dziecka,
Adrianna Bzymek – psycholog

Niniejszy artykuł jest wyłącznie wstępem do omawianej tematyki i nie stanowi oraz nie zastąpi profesjonalnej porady psychologicznej. Każdy przypadek, należy rozpatrywać indywidualnie, dlatego w razie potrzeby – zapraszam do konsultacji.